Thor – władca piorunów

Thor – skandynawski bóg burzy i piorunów, rolnictwa, panujący nad pogodą. Pochodzi z dynastii Asów. Jest odpowiednikiem starogermańskiego Donara, a być może również odzwierciedleniem praindoeuropejskiego bóstwa gromowładnego (posiada cechy i przymioty podobne do innych Europejskich bogów, takich jak słowiański Perun, celtycki Taranis, czy grecki Zeus).

Thor

Imię jego (w staronordyckim „Þórr”, czyli „grom”) łączy się etymologicznie ze staroniemieckim „thunra” oznaczającym po prostu piorun, a do dnia dzisiejszego zachowało się w jednym, z dni tygodnia – czwartku (ang. Thursday, niem. Donnerstag). Już sam jego wygląd wzbudza podziw i strach – Thor jest wysoki, postawny, posiada rude włosy i brodę, a także oczy płonące ogniem. Cechuje go moc (megin), czego personifikacją jest jego syn Magni. Jest on najsilniejszym z Asów. Ponadto szeroko znany jest jego nieposkromiony apetyt – podczas wizyty u olbrzyma Hymira pochłonął od razu dwa woły, na innej z uczt zdarzyło mu się zjeść wołu i osiem łososi, a całość zapić trzema kadziami miodu. Z zachowania charakteryzuje go przede wszystkim porywczość i chęć do walki (czym bardzo przypomina greckiego Heraklesa), ale także dobroduszność i niejaka prostolinijność, czym zaskarbił sobie sympatię prostych ludzi, którzy odwoływali się do niego w codziennych, „zwykłych” sprawach. Warto również wspomnieć, że Thor unika używania magii uważając ją za „niemęską”.

Ojcem Thora jest najwyższy z Asów, Odyn, matką zaś Jörð (Jord), czyli „ziemia”, znana także pod imionami Hlóðyn, bądź Fjörgyn. Za swą małżonkę gromowładny obrał sobie boginię plonów, urodzaju i płodności, zwaną Sif,  z którą począł córkę Thrudr („siła”). Ponadto z olbrzymką Jarnsaxy spłodził synów Magniego oraz Modi („gniewny”). Chociaż Thor słynie z zamiłowania do wypraw i wszelakich podróży, posiada swoją główną siedzibę, którą jest znajdująca się we włości Thrundheim („siedziba siły”) hala Bilskirni („świecąca w promieniach”), w której, podobnie jak w należącej do Odyna Valhalli, znajduje się pięćset czterdzieści komnat. Trafiają do niej, w odróżnieniu od odynowyh Einherjarów, prości wojownicy.

Thor

Tak potężny i wysoko postawiony bóg musi posiadać na swoim podorędziu niezwykłe przedmioty. Najważniejszym z nich jest wykonany przez karły młot Mjollnir, którym Thor może ciskać pioruny (według niektórych wersji oręż ten sam w sobie jest piorunem). Ta wspaniała broń cechuje się tym, że nigdy nie chybia celu i zawsze wraca do właściciela. By móc się nią posługiwać, władca piorunów używa żelaznej rękawicy. Poza tym posiada również megingjord („pas mocy”), dzięki któremu uzyskuje ogromną siłę. Thor bywa niekiedy zwany panem kozłów, lub bogiem woźnicą, gdyż często przemieszcza się wozem zaprzężonym w dwa kozły o imionach Tanngnjostri i Tanngrisni. Zwierzęta te zjada, by każdorazowo ożywić je następnego dnia przy pomocy Mjollnira.

Thor ma w swoim władaniu pioruny, może wywołać burzę i wpływać na zmianę pogody. Poprzez dmuchanie w swoją brodę sprowadza wiatr, dlatego żeglarze czasami mazali żagle statków krwią z ofiary ludzkiej by otrzymać przychylność boga. Warto bowiem wiedzieć, że ze względu na swój charakter i zajmowane stanowisko, Thorowi nie składano ofiar z płodów rolnych, czy zwierząt, ale właśnie z ludzi. Jako postać panująca nad pogodą może zsyłać zapładniający ziemię deszcz, stąd również jego związki z rolnictwem i urodzajem, a także z płodnością. Czasami uważa się Thora za boga wojny, co jednak jest pewną nieścisłością. Bóstwem o charakterze wojennym w skandynawskim panteonie jest raczej Odyn, który swoją inteligencją i przebiegłością inicjuje i gasi konflikty oraz zabiera najlepszych wojowników do swojej siedziby. Domeną gromowładnego natomiast jest raczej walka sensu stricto – uwielbia on pojedynki i wszelakiej maści zmagania siłowe. Jedną z jego nadrzędnych ról jest obrona świata  bogów i ludzi przed olbrzymami oraz różnymi nieprzychylnymi istotami, z czego zresztą wywiązuje się fenomenalnie.

thor jormugnandr

O przygodach Thora nawet wśród bogów krążą legendy. Brał on udział w niezliczonych wyprawach i walkach przeciwko olbrzymom. Do jednej z najsławniejszych należy starcie z Thrymem, który skradł boski młot i w zamian za zwrócenie go zażyczył sobie ręki bogini Freji, która oczywiście nie wyraziła na to zgody. Thor wraz z Lokim wyruszył do siedziby Thryma, gdzie udało im się dostać podstępem – sam władca piorunów przebrał się za boginię Freję, natomiast jego kompan za służącą. Już na miejscu, gdy tylko Mjollnir trafił w ręce swego prawowitego właściciela, okradziony bóg dokonał wielkiej pomsty na złodzieju zabijając go, a także wielu jego podwładnych. Nie zawsze jednak jego misje dotyczyły jedynie brutalnego posługiwania się siłą. Zmuszony był stanąć do pojedynku na wiedzę z karłem Alvisem („wszystkowiedzącym”) któremu z niewiadomych przyczyn bogowie ofiarowali rękę córki Thora. Z pojedynku tego potężny bóg wyszedł zwycięsko. Największy z dokonanych przez niego czynów jednak dopiero nadejdzie. Na końcu czasu, gdy rozpocznie się  zmierzch bogów – Ragnarok, Thor stanie do pojedynku z potomkiem Lokiego, potężnym wężem Jormungandrem (Midgardsormem), który opasuje swym cielskiem cały Midgard (widać tu bardzo wyraźnie klasyczny motyw walki pomiędzy niebiańskim bóstwem, a jego wodnym, zaświatowym przeciwnikiem). Gdy wąż wynurzy się z oceanu i zacznie swym jadem opluwać cały świat, na równinie Vigrid dzielny władca piorunów stanie mu naprzeciw i uśmierci przeciwnika, sam jednak chwilę później umrze od wężowej trucizny.

Mjollnir
Mjollnir

Podobne wpisy:

About Damian Winiarski

Absolwent Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ. Ekstrawertyczny introwertyk gaduła. Miłośnik solidnego treningu, muzyki wszelakiej (z naciskiem na ciężkie brzmienia), fantastyki (głównie książkowej) i piwnej rewolucji (Beergeek 'til death).

Sprawdź jeszcze to

odyn

Odyn – nordycki bóg wojny

Odyn, Odin – pochodzący z boskiej dynastii Asów najważniejszy nordycki bóg. Jego domenami są przede …

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *